عوارض جانبی شایع داروهای آنتی میکروبیال
تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۱۴۱۷۲
نازلی نادر با تاکید بر لزوم افزایش آگاهی عمومی و جهانی درخصوص مقاومت میکروبها به داروهای آنتی میکروبیال، گفت: این موضوع از معضلات جدی در درمان عفونتها محسوب میشود.
وی با اشاره به تاثیر داروهای آنتی میکروبیال بر رشد میکروارگانیسمها، خاطرنشان کرد: این داروها شامل آنتی بیوتیکها یا داروهای ضدباکتری، ضدویروس، ضدقارچ و ضدانگل است که برای درمان عفونتها استفاده میشود، اما مردم بیشتر با واژه آنتی بیوتیک آشنایی دارند که زیر مجموعه داروهای آنتی میکروبیال است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او با اشاره به مقاوم شدن میکروبها در برابر داروها، گفت: وقتی باکتریها، ویروسها، قارچها و انگلها به طرقی تغییر یافته و داروها بر آنها بیاثر باشد، مقاومت میکروبی رخ داده و درمان عفونتها را بسیار مشکل و یا غیرممکن میکند.
وی مقاومت میکروبی را یکی از مهمترین تهدیدها برای سلامت عمومی ذکر کرد و افزود: محققان برآورد کردند که در سال ۲۰۱۹، مقاومت به آنتی میکروبیالها عامل مرگ یک میلیون و ۲۷۰ هزار نفر بوده است.
او با اشاره به امکان انتقال ژن مقاومت به داروهای آنتی میکروبیال از باکتری مقاوم به باکتری حساس، تاکید کرد: مقاومت میکروبها به داروهای آنتیمیکروبیالها یک مشکل جدی برای سلامت جهانی است.
به گفته وی، عدم درمان فرد مبتلا به دلیل مقاومت میکروبی و همچنین انتقال میکروبهای مقاوم به سایر افراد و شیوع مقاومت میکروبی دو موضوع مهم است که در هنگام مصرف آنتی بیوتیکها باید مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس تجویز و مصرف منطقی داروهای معاونت غذا و دارو، افزود: مقاومت میکروبی مشکلات زیادی برای فرد و جامعه ایجاد میکند که از جمله مهمترین آنها میتوان به افزایش طول مدت بیماری، افزایش هزینه درمان، شیوع بیماریهای میکروبی پیچیدهتر و سختی درمان و افزایش مراجعات به پزشک اشاره کرد.
وی مشکلات موجود در کنترل عفونت بیمارستانی، افزایش ریسک اقدامات درمانی دیگر نظیر جراحیهای بزرگ، شیمی درمانی، عمل پیوند عضو، تعویض مفصل و افزایش مرگ و میر ناشی از عفونتها را از دیگر مشکلات مهم مقاومت میکروبی ذکر کرد.
این داروساز عوامل زیادی را در بروز مقاومت میکروبی موثر دانست و افزود: استفاده نا به جا و بیش از حد از داروهای آنتی میکروبیال در انسانها، حیوانات و گیاهان اولین علت است. تجویز و مصرف غیرمنطقی داروها و عدم توجه بیماران به درمان توصیه شده پزشک معالج و خود درمانی نیز از دیگر علل بروز مقاوت میکروبی است.
وی استفاده غیرمنطقی از آنتی بیوتیکها برای بیماریهای ویروسی نظیر کووید ۱۹، آنفلوانزا و سرماخوردگی را منجر به بروز افزایش مقاومت میکروبی برشمرد و بیان کرد: در بیماری ویروسی صرفا زمانی مجاز به تجویز آنتی بیوتیک در فرد مبتلا هستیم که بیمار همزمان دچار عفونت باکتریایی نیز شده باشد.
این داروساز افزایش مصرف داروهای آنتی میکروبیال را باعث افزایش بروز مقاومت میکروبی برشمرد و یکی از شایعترین علل مراجعه کودکان به اورژانس را واکنشها و عوارض ناشی از مصرف آنتی بیوتیکها عنوان کرد.
وی با اشاره به احتمال بروز عوارض جانبی در اثر مصرف آنتی بیوتیکها، تاکید کرد: عوارض جانبی یا بروز حساسیت باید بلافاصله به داروساز یا پزشک اطلاع داده شود تا در صورت لزوم اقدام لازم درخصوص قطع یا تغییر دارو انجام شود.
او جوش و ضایعات پوستی، سرگیجه، حالت تهوع، اسهال و بروز عفونتهای قارچی فرصتطلب را از جمله شایعترین عوارض جانبی آنتی بیوتیکها برشمرد.
وی تاکید کرد: در صورت بروز اسهال شدید یا واکنشهای آلرژیک شدید باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه شود. زیرا اسهال شدید ممکن است نشانه عفونت کلستریدیوم دیفیسیل باشد و منجر به آسیب روده بزرگ و یا مرگ شود.
این داروساز، واکنشهای آلرژیک شدید را نیز شامل خس خس سینه، کهیر، تنگی نفس و شوک آنافیلاکسی عنوان کرد و گفت: فرد مبتلا در ابتدا احساس میکند گلویش در حال بسته شدن یا خفگی است یا صدایش در حال تغییر است.
وی تجویز صحیح دارو توسط کادر پزشکی، مصرف صحیح دارو توسط بیمار و پیشگیری از ابتلا به عفونت را از عوامل مؤثر در پیشگیری و کاهش بروز مقاومت میکروبی عنوان کرد.
او با اشاره به نقش مهم تجویز منطقی و صحیح دارو در پیشگیری از مقاومت میکروبی، تاکید کرد: آنتی بیوتیکها حتما باید توسط پزشک و با توجه به وجود یا عدم وجود عفونت و داروی موثر بر عفونت تجویز شود.
منبع: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی بهداشت و درمانمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: مقاومت میکروبی مقاومت دارویی دارو های آنتی میکروبیال مقاومت میکروبی آنتی بیوتیک ها مقاومت میکروب عوارض جانبی میکروب ها عفونت ها دارو ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۱۴۱۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلای وحشتناکی که یک قرص به ظاهر ساده بر سرتان میآورد
اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخابتان توصیهای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمهای ندارند. بهنظر میرسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بیرویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایبرئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان میکند. بهگفته این کارشناس حوزه دارو، مسکنها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را بهعنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاستهای ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را همرتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان میکند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعهکننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانههای کشور در حالی انجام میشود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمیشود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمیبییند و مستقیما دارو را مطالبه میکنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه میکند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC بهمعنای صددرصد بیخطر نیستند، ادامه میدهد: این داروها میتوانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرفکننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه میشود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سالها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. بهعنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها بهتدریج دچار نارسایی میشود.
مصرف آسیبزای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان میکند: این دارو را مردم بهعنوان یک داروی بیضرر یا کمضرر میشناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلیگرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید میکند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان میکند: برخی در مواجهه با اسهال بهدنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها هم کند چون آنتیبیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگیها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیتهای فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح میدهد: نسل قدیم این داروها خوابآوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیشاز اندازه آنتیهیستامینها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه میشود. نسل جدید این داروها خوابآوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیهای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه میکند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان میکند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمیشود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکنها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه میتوانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکنهای متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز بهاصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمیشود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان میکند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه میدهد: فرد مبتلا به بیماریهای قلبی که داروی وارفارین استفاده میکند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتیبیوتیک و مسکن هم میتواند کارایی آنها را تحتتأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتیسیها همچنین میتوانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده میکنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان میکند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کمرنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسیها نشان میدهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه میکنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه میگیرند. درحالیکه این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید میکند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدمدسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرفکنندگان قرار دارد و میتوان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار میدهد که استفاده طولانیمدت از داروهای OTC توصیه نمیشود چون میتواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها بهتدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته میشود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها میشود و فاطمی در این باره میگوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمیکند. مثلا درباره آنتیبیوتیکها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتریهای بدن با آنها سازگاری پیدا میکند و باید آنتیبیوتیکهای قویتر تجویز شود.
او ادامه میدهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود میتواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم میتوانند این شرایط را بهوجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یکبار تغییر کنند.